DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİF TANISI ALMIŞ ÇOCUKLARIN AİLELERİNE YÖNELİK ETKİLİ DAVRANIŞ STRATEJİLERİ
• Sevgili ebeveynler, ilk önce çocuğunuzda böyle bir rahatsızlık olduğunu kabul etmelisiniz. Çünkü tedavi ne kadar erken yaşta başlarsa tedavinin başarısı o kadar artar. • Evde bazı konularla ilgili olarak kural ve programlar oluşturun. Çocuğunuzun yaş dönemine göre evde bazı günlük rutinler oluşturun. Böylelikle çocuklar günlük yapılması gerekenleri alışkanlık haline getirir. Çocuk büyüdükçe çocuğun yaşına göre kurallar değiştirilmelidir. İlkokul ve üstünde evde oluşturulması gereken kurallar ile ilgili olarak çocuğunuzla konuşup birlikte karar verebilirsiniz. Birlikte aldığınız kararlara çocuğunuzun uyması daha kolay olur. Çok fazla sayıda ve detaylı kurallar koymayın. Evde sizin için en temel olan 3 konu belirleyin ve bunlarla ilgili kurallar koyun. DEHB olan çocuklar polemiğe girmeyi çok denerler. Bu nedenle kesin ve net olun, tartışmaya girmeyin. • Kayıtsız şartsız çocuğunuzu sevin ve bunu çocuğunuza belli edin. Onu sadece olumlu şeyler yaptığı zaman sevmeyin. Çocuk daima sevildiğini hissetmek ister. • Çocuğunuzla her gün özel vakit geçirin. Bu özel vakitte çocuğunuza bir şey öğretmeye çalışmayın, başka şeylerle ilgilenmeyin, sadece onunla olun ve eğlenin. Bu çocuklar birçok ortamda istenilmedikleri için özgüvenleri oldukça düşük. Bu nedenle anne-babanın ilgisi çok önemlidir. Onun istediği oyunu oynamak, onun yönlendirmesinde sabırla oyunu devam ettirmek önemlidir. Burada süre önemli değildir, önemli olan kısada olsa çocuğun kendini mutlu hissettiği bir zaman geçirmesidir. • Çocuğunuzla konuşurken ve dinlerken mutlaka onun seviyesine gelin ve göz teması kurun. İletişimin en temel unsurlarından biri ‘göz teması’ kurmaktır. Dikkat eksikliği olan çocuklar göz teması kurmayabilirler. Bu nedenle çocuğunuz sizinle konuşurken göz teması kurmazsa bunu hatırlatabilirsiniz. Ancak çok ısrarcı olmamak gerekir. O göz teması kurmadan devam etse bile siz onunla göz teması kurarak konuşunuz. • Çocuğunuza bağırıp çağırmayınız. Bu gibi davranışlar çocuğun özgüvenini zedeler, çocuk kendisini değersiz hisseder. Çok sinirlenirseniz, derin nefes alıp vererek ya da yer değiştirerek sakinleşmeye çalışın. Sakinleştikten sonra çocuğunuzla konuşun. • Sabırlı olun. Çocuğunuz bilerek olumsuz davranışlarda bulunmuyor, çocuğunuzun kendisini kontrol etmek ile ilgili bir sorunu var. Bunun bilincinde olmak daha sabırlı olmanızı sağlayabilir. • Çocuğunuzun olumsuz davranışlarından çok olumlu davranışlarına odaklanın. Olumlu davranışlarında mutlaka davranıştan hemen sonra övgüde bulunun. Bu çocuklar sürekli eleştirildikleri için övgüye çok ihtiyaçları vardır. • Çocuğunuzun mükemmel olmasını beklemeyin, bazı ufak tefek hataları görmezden gelin. • Çocuğunuzun duygularını anlayın yansıtın ve kendi duygularınızı da onlara ifade edin. Çünkü bu çocuklar duygu yoksunudur. Duygu kelimelerini kullanarak duyguları öğrenmesini sağlayabilirsiniz. Örneğin; ‘Bugün okulda arkadaşlarının seni oyunlarına almaması seni çok üzmüş’, ‘Bu davranışından dolayı sinirlendim’ gibi. • Çocuğunuza güvenin ve bunu ona belli edin. Ona sürekli yanlış yapan biriymiş gibi muamelede bulunmayın. Bu, çocuğunuzun iyi davranışlar sergileme ihtimalini azaltır. • Çocuğunuzun var olan olumlu özelliklerini ve kabiliyetlerini bulup bunları ön plana çıkartın. Ebeveynler çocukların sürekli olumsuz davranışları ile meşgul oldukları için olumlu davranışları kaçırırlar. • Çocuğunuzu mutlaka bir spor etkinliğine yönlendiriniz. Spor, çocuğun enerjisini sağlıklı bir şekilde boşaltmasına yardımcı olur. Ancak bu çocuklar kurallı aktivitelerden çok fazla hoşlanmadıkları için hevesle başlayıp çabuk pes ederler. Buna izin verilmemelidir, en azından belirli bir süre devam etmelidirler. • Ders çalışırken masa mutlaka boş olmalıdır. Odada çocuğun dikkatini dağıtacak şeyler olmamalıdır. Ders çalışma anında ortam sessiz olmalıdır. • Bu çocuklar sorumluluk almakta zorlanırlar bu yüzden sorumluluklarını sık sık hatırlatmak gerekir. • Bu çocukların bilgisayar oyunlarına bağımlı olma eğilimleri daha fazladır. Bu nedenle bilgisayar oynamalarına sınır getirilmelidir. Oyunların içeriği şiddet içermemelidir. • DEHB’ si olan çocuğunuza eğer bir konuda ‘hayır’ derseniz sonuna kadar devam ettirmelisiniz. Bu nedenle iyi düşünüp bu kelimeyi kullanmalısınız. • Anne-baba olarak çocuğa ortak mesaj verin. Birinizin onayladığını diğeri de onaylamalıdır ya da tam tersi olmalıdır. • Çocuk kuralları ihlal ettiğinde olacakları açıkça ifade edin. • Kolay uygulanabilecek kural ve cezalar vermelisiniz. Cezaları ağır, sert olmamalıdır. • Çocuğunuza cezanın başlangıç ve bitiş zamanını açıkça bildirin. • Sinirli iken ceza vermekten kaçının. • Cezada davranışları hedef alın. • Sesinizi yükseltme yerine düşürmeyi deneyin.